We wcześniejszym wpisie przedstawiłam na czym polega analiza bioenergetyczna stworzona przez psychiatrę i psychoterapeutę Alexandra Lowena. W niniejszym przejdę do omówienia pierwszego z pięciu typów sylwetek, które w zestawieniu z różnymi strukturami charakteru wyróżnił badacz. Na czym polega struktura masochistyczna, która rozwija się u nadmiernie kontrolowanych przez rodziców dzieci?

Co oznacza masochizm w bioenergetyce Alexnadra Lowena?

Masochizm kojarzony jest w powszechnym mniemaniu z chęcią cierpienia. Lowen uważa, że nie jest to prawdą. Osoba masochistyczna cierpi rzeczywiście, a ponieważ nie jest zdolna do zmiany tej sytuacji, wyciągany jest błędny wniosek, że pragnie cierpieć. Nie chodzi tu o osobę z perwersją masochistyczną, która domaga się, by ją bito, bo tylko wtedy może cieszyć się seksem. Osoba o masochistycznej strukturze charakteru to ktoś, kto cierpi i jęczy lub skarży się, lecz pozostaje uległy. Uległość jest dominującą masochistyczną tendencją.

O ile osoba masochistyczna przejawia postawę uległości w swoim zewnętrznym zachowaniu, to jej nastawienie wewnętrzne jest skrajnie odmienne. Na głębszym emocjonalnym poziomie żywi silne uczucia urazy, negacji, wrogości i wyższości. Uczucia te jednak są silnie blokowane w związku z obawą, że mogłyby wybuchnąć w formie gwałtownych czynów. Strach przed wybuchem masochista opanowuje dzięki mięśniowemu wzorcowi powstrzymywania. Grube, mocne mięśnie trzymają w ryzach wszelkie bezpośrednie dążenia, zezwalając jedynie na wydobywanie się jęku lub narzekań.

Uwarunkowania bioenergetyczne struktury masochistycznej w bioenergetyce Alexandra Lowena

W przeciwieństwie do struktury oralnej, ładowanie obejmuje tu obszar całego ciała – pomimo kurczowego powstrzymywania nie dochodzi do zamrożenia ładunku. Z uwagi na silne powstrzymywanie, słabo doładowane są narządy peryferyjne. Nie dochodzi więc do rozładowania i uwolnienia, co oznacza ograniczenie ruchu ekspresywnego. Powstrzymywanie jest tak silne, że wywołuje zaciśnięcie i skurcz organizmu. Zaciśnięcie widoczne jest w talii, jako że ciało załamuje się tu pod brzemieniem swych napięć. Przepływające w górę i w dół impulsy zaklinowane zostają w karku oraz w talii – blok ten odpowiada za silną w tej osobowości tendencję do odczuwania niepokoju.

Wydłużenie ciała, traktowane jako rozprzestrzenianie się czy sięganie, jest ograniczone, zaś redukcja tej funkcji owocuje w postaci skrócenia opisywanej struktury.

Psychologiczne korelaty powstania masochizmu

Z powodu silnego powstrzymania znacznie zredukowana jest agresja. W podobny sposób osłabiona jest także zdolność obrony własnych praw. Jej miejsce zajmuje pojękiwanie i narzekanie – jęk jest jedyną wokalną ekspresją, która wydobywa się bez trudu z zaklinowanego gardła. Zamiast agresji zaś dochodzi do zachowań prowokujących, mających wywołać u innej osoby reakcje na tyle silne, by usprawiedliwić zachowanie gwałtowne i impulsywne – podczas seksu oraz w innych sytuacjach.

Zastój w ładowaniu wynikający z silnego powstrzymywania prowadzi do uczucia, że „ugrzęzło się w bagnie”, przez co nie można poruszać się swobodnie. Charakterystyczna dla zachowania masochistycznego jest postawa uległości i przymilanie się. Osoba masochistyczna może zdawać sobie sprawę z tego, że dąży do przypodobania się innym, wypiera jednak urazę, wrogość i negację. Tymczasem uczucia te kierują – z podświadomości – jej zachowaniem i ujawniają się w jego skutkach.

Czynniki etiologiczne i historyczne osobowości masochistycznej

Masochistyczna struktura charakteru rozwija się w rodzinie, w której miłość i akceptacja łączy się z silnym naciskiem. Matka jest dominująca i poświęcająca się; ojciec pasywny i uległy. Dominująca, samopoświęcająca się matka dosłownie przytłacza swą czułością dziecko, sprawiając, że czuje się ono krańcowo winne przy każdej próbie demonstracji swojej wolności czy wyrażenia odmiennego zdania.

Charakterystyczna jest tu silna koncentracja na jedzeniu i wypróżnianiu, co równoznaczne jest z presją od góry i od dołu. „Bądź grzeczny. Zrób przyjemność mamie. Zjedz wszystko… Wypróżnij się dokładnie, no, pokaż mamusi.” – takie i inne naciski obecne są w dzieciństwie osoby masochistycznej. Wszelkie próby przeciwstawiania się, włącznie z napadami złego humoru, są dławione. Ludzie o masochistycznej strukturze charakteru miewali jako dzieci częste napady złego humoru, jednak zmuszeni zostali do poddania się – zaniechania również tej formy protestu.

Częstym doświadczeniem było uczucie osaczenia. Wyzwalało to tylko złość i kończyło się poddaniem – dziecko nie mogło znaleźć żadnej drogi wyjścia z pułapki. Pacjent jako dziecko zmagał się z uczuciem głębokiego upokorzenia, ilekroć tylko pozwolił, by cokolwiek „wydostało się na zewnątrz” – czy to w postaci np. wymiotów, czy nieposłuszeństwa.

Osoba masochistyczna boi się „wychylić”, np. wysunąć szyję do przodu (dotyczy to również genitaliów) – obawia się, że zostanie pozbawiona wysuniętej części ciała. Występuje silny lęk przed kastracją. Najbardziej jednak istotna jest obawa przed odcięciem od związku rodzicielskiego, który dostarcza miłości, choć obwarowanej wymaganiami.

Źródło:  http://energeticsinstitute.com.au/psychotherapy-counselling/characterology/endurer-masochist/

Diana Nowek

Jestem profilerem behawioralnym oraz badaczem komunikacji niewerbalnej. Od wielu lat prowadzę firmę szkoleniowo-doradczą o nazwie Institute of Nonverbal Communication, w ramach której prowadzę badania z użyciem technologii biosensorycznych.