Alexandrowi Lowenowi zawdzięczamy analizę wyglądu opierającą się na przypisywaniu poszczególnych cech wyglądu strukturom charakterologicznym. Badacz w swojej bioenergetyce wyodrębnił 5 typów osobowości i co za tym idzie sylwetek. Omówiłam już oralną, masochistyczną oraz schizoidalną, dzisiaj pora na sztywną. Będziemy mówić o perfekcjonistach.

Czym jest sztywna struktura osobowości?

Nazwa struktury wywodzi się ze skłonności ludzi z tego typu charakterem, by trzymać się prosto – nieugięcie. Głowa jest więc trzymana wysoko, a kręgosłup wyprostowany. Cechy owe byłyby pozytywne, gdyby nie fakt, że nieugiętość jest tu obronna, a sztywność trwała. Osoba o charakterze sztywnym boi się poddać, utożsamiając to z upadkiem i uległością. Sztywność jest obroną przeciwko ukrytym tendencjom masochistycznym.

Osoba o sztywnej strukturze charakteru jest czujna, boi się by nie zostać zdominowaną, wykorzystaną lub osaczoną. Pilnowanie się przybiera formę powstrzymywania odruchów otwierania się i sięgania. Powstrzymywanie oznacza także „trzymanie się w pionie”, czego rezultatem jest właśnie sztywność. Zdolność powstrzymywania wynika z silnej pozycji ego, które posiada wysoki stopień kontroli nad zachowaniem. Zdolność owa podtrzymywana jest także dzięki równie silnej pozycji genitaliów, zatem osobowość zostaje zakotwiczona na obydwu krańcach ciała, co zapewnia dobry kontakt z rzeczywistością. Niestety, nacisk na rzeczywistość (nadmierny realizm) wykorzystywany jest jako obrona przeciwko dążeniu do przyjemności i stanowi podstawowy w tej osobowości konflikt.

Uwarunkowania bioenergetyczne sztywnej struktury osobowości

W strukturze sztywnej występuje dość silne ładowanie we wszystkich peryferyjnych punktach kontaktu ze środowiskiem, co sprzyja zdolności do badania rzeczywistości, zanim dojdzie do działania. Powstrzymywanie jest peryferyjne. Pozwala to na przepływ uczucia, lecz ogranicza jego ekspresję. Główne obszary napięcia leżą w długich mięśniach ciała, co w związku z nałożeniem się na siebie skurczu prostowników i zginaczy wywołuje sztywność. Oczywiście istnieją różne stopnie sztywności i gdy powstrzymywanie przybiera łagodną formę, osobowość jest żywa i wibrująca.

Cechy fizyczne osób ze sztywną strukturą osobowości

Osoba o charakterze sztywnym jest proporcjonalna i harmonijna w swej budowie. Wygląda i czuje się bioenergetycznie zintegrowana i połączona. Pomimo tego można u niej dostrzec elementy zakłóceń i zniekształceń opisanych przy innych typach charakteru. Ważną cechą charakterystyczną jest stopień ożywienia ciała: błyszczące oczy, dobrze zabarwiona skóra, żywość gestykulacji i ruchu.

Jeżeli sztywność jest ostra, dochodzi odpowiednio do redukcji wyżej wspomnianych cech pozytywnych. Koordynacja i wdzięk ruchu są zmniejszone, oczy tracą coś ze swojego namiętnego wyrazu, a barwa skóry może stać się blada lub szarawa.

Korelaty psychologiczne osób ze sztywną osobowością

Jednostki z tą strukturą charakteru są przeważnie zorientowane werbalnie, ambitne, rywalizujące i agresywne. Bierność doświadczana jest jako słabość. Osoba o charakterze sztywnym może być uparta, lecz rzadko bywa złośliwa. Jej nieustępliwość wywodzi się po części z dumy. Obawia się, że jeśli ustąpi, może wyjść na głupca – dlatego też „trzyma się”. Po części upór wynika również z obawy, że uległość spowodowałaby utratę wolności.

Pojęcie „charakter sztywny” przyjęte zostało w bioenergetyce, by określić wspólny element w kilku odmiennie etykietowanych osobowościach. Tak więc termin ten obejmuje fallicznego, narcystycznego mężczyznę skoncentrowanego na swojej seksualnej potencji oraz wiktoriański typ charakteru histerycznej kobiety (opisany przez Reicha w Charakter Analysis), która używa seksu jako obrony przed erotycznością. Staromodny charakter kompulsywny także należy do tej szerokiej kategorii.

Sztywność w tym charakterze podobna jest do sztywności stali. Również w strukturze schizoidalnej widoczna jest sztywność – wynika ona jednak ze stanu zamrożenia systemu energetycznego, jest niczym lód krucha. Ogólnie charakter sztywny skutecznie radzi sobie ze światem.

Czynniki etiologiczne i historyczne u osób ze sztywną strukturą osobowości

Przeszłość osoby o tej strukturze jest ciekawa ze względu na to, że jednostka nie doznaje ostrych urazów stwarzających poważne nastawienia obronne. Istotnym urazem jest tu doświadczenie frustracji w dążeniu do erotycznego zaspokojenia, szczególnie na poziomie genitalnym. Dochodzi do niej poprzez zakaz dziecięcej masturbacji oraz w relacji z rodzicami przeciwnej płci.

Odrzucenie dążenia dziecka do erotycznej, seksualnej przyjemności spostrzegane jest przez nie jako zdrada wymierzona w jego sięganie po miłość. Przyjemność bowiem, seksualność i miłość są w umyśle dziecka synonimiczne. Z powodu silnego rozwoju ego osoba o charakterze sztywnym nie dopuszcza do świadomości, że została zdradzona i opuszczona wtedy, gdy okazała swoją miłość. Działa ona z serca (zgodnie z impulsem), jednak działanie to jest powściągane, kontrolowane przez ego. Optymalnym rozwiązaniem byłoby zaniechanie tej kontroli i sprawienie, by w ciele zapanowało serce.

Ponieważ wyrażenie miłości w formie otwartego dążenia do fizycznej bliskości i erotycznej przyjemności spotkało się z odrzuceniem ze strony rodziców, osoba o charakterze sztywnym stara się osiągnąć zaspokojenie w sposób pośredni, zachowując przy tym cały czas czujność. Nie manipuluje jednak tak jak osoba psychopatyczna – manewruje po to, by zdobyć bliskość. Znaczenie własnej godności w tym typie charakteru wynika z faktu, że jest ona związana z uczuciem miłości. Odrzucenie miłości seksualnej jest ciosem dla godności. Podobnie urażenie godności osoby o charakterze sztywnym jest odrzuceniem jej miłości.

Więcej na:  http://energeticsinstitute.com.au/psychotherapy-counselling/characterology/perfectionist-obsessional-rigid/

Diana Nowek

Jestem profilerem behawioralnym oraz badaczem komunikacji niewerbalnej. Od wielu lat prowadzę firmę szkoleniowo-doradczą o nazwie Institute of Nonverbal Communication, w ramach której prowadzę badania z użyciem technologii biosensorycznych.